Yazılım geliştirmek, yalnızca kod satırları yazmak mıdır? Yoksa aslında görünmeyen ama hissedilen bir yapılar bütününü mü inşa ediyoruz? Bu soru, günümüz teknoloji dünyasında daha önce hiç olmadığı kadar kritik hale geldi.
"Kod Yazmak mı, Sistem Kurmak mı?" başlığında sorunun cevabı oldukça açık: Modern yazılım, sistem kurmaktır. Ve bu sistemler, yalnızca işlevsel değil; ölçeklenebilir, sürdürülebilir ve kullanıcı odaklı olmalıdır.
Yazılım dünyasında ilk dönemler, bireysel kod üretimiyle geçiyordu. Yani geliştirici, bir problemi çözecek kodu "el işçiliğiyle" üretir, o kodla çözüm sunardı. Bu yaklaşım bugün de var; ama artık bireysel kod parçalarının ötesinde, organizasyonel ve mimari bir yaklaşıma ihtiyaç var.
Bugün bir yazılım, sadece bir problemi çözmez. Aynı zamanda başka yazılımlarla konuşur, veri üretir, geliştiriciye yol gösterir, ölçeklenir ve bakım ister.
Bu yüzden "iyi yazılım" tanımı, artık şu şekilde yapılmalı:
İyi yazılım, yalnızca çalışan değil; gelişebilen, bağlanabilen ve yönetilebilen sistemdir.
Kod yazmak, yazılımın düşünsel çıktısıdır. Ancak çoğu zaman yapılan hata, kodun kendisini "ürün" zannetmektir.
Kod yalnızca bir taşıyıcıdır:
Fikri taşır
Mantığı taşır
Sistemi yürütür
Ama kendisi sistem değildir
Bu nedenle bir yazılımcının görevi sadece kodlamak değil, ne kodladığını neden kodladığını ve nereye entegre edeceğini bilmek olmalıdır.
Bir sistemi kurmak demek:
Veri akışını anlamak
Kullanıcı davranışını öngörmek
Büyümeye hazırlıklı olmak
Takım içi iş bölümünü kod yapısına yansıtmak
Değişime açık ama çökmez bir yapı tasarlamak demektir
Bu da yalnızca kodla değil, şu becerilerle mümkün olur:
Domain analizi
Yazılım mimarisi bilgisi (monolit vs mikroservis)
API tasarımı
Katmanlı yapı ve bağımlılık yönetimi
DevOps ve dağıtım planı
Sistem kuran yazılımcı, sadece "çalışan bir şey" değil, geliştirilebilir bir yapı bırakır.
Yazılım, kullanıcıya hizmet eder. Kimin için yazıldığını bilmeyen bir kod, hedefi olmayan bir silahtır.
Önce veri modeli, yapı, akış, hata toleransı düşünülmeli. Kod son adım.
Yorum satırları, modül isimleri, fonksiyon yapıları… hepsi gelecekte başka geliştiriciler tarafından "okunacak" şeylerdir.
Yazılımda en zarif sistem, en az parçayla en çok işi yapan yapıdır.
Yazılım geliştirirken yaptığınız şey, yalnızca çalışmasını sağlamak değildir. Aynı zamanda gelecekte çalışmaya devam etmesini, başkalarıyla konuşmasını ve büyümesini mümkün kılacak bir yapı kurmaktır.
Bu yüzden iyi bir yazılımcı sadece kod yazmaz. Kurgular, planlar, sistemleştirir.
Ve her satır kod, o yapının taşıyıcı kolonlarından biridir.
“İyi yazılımın işlevi, karmaşığı basit gibi göstermektir.”
— Grady Booch
